Âlemlere rahmet olarak gönderilen Efendimiz Muhammed (s.a.v.)’e salat ve selam olsun. Ayrıca onun, hidâyet önderleri olan, yaşayışlarıyla doğru yolu gösteren ve izlerinden gidilen ashabına salat ve selam olsun. O ashab ki, Hz. Peygamber (s.a.v.) haklarında şöyle buyurmuştur: “Benim ashabım yıldızlar gibidir. Hangisine uyarsanız, doğru yolu bulursunuz.” İslâm mezhepleri hakkında bir kitap yazmak yönünde, pek çok talep aldım. Anlaşılması güç bazı meselelerin kolaylıkla anlaşılmasını sağlayan, bazı hususları aydınlığa kavuşturan, kültürlü kesimin anlamakta zorluk çekmeyeceği ve İslâm mezheplerinin fikri önemini ortaya koyan bir kitap... İslâm mezhepleri, değişik yönelişleri olan bazı türlere ayrılmıştır. Bu türleri, kabaca üç grupta toplayabiliriz:
İtikadi mezhepler
Bunlar, “akaid” konusunda ihtilâfa düşen mezheplerdir. Ancak bu ihtilâf, “akaidin” özünde değil, “cebr” ve “ihtiyar” gibi kelâm âlimlerinin üzerinde ihtilâf ettikleri bazı konularda cereyan etmiştir. Bununla beraber tüm i’tikâdi mezhepler, İslâm akidesinin özü olan “Vahdaniyet” (Allah’ın birliği) ilkesi üzerinde ittifak etmişlerdir. Esasen, ehl-i kıbleden olan hiç kimsenin bu konuda ihtilâf etmesi mümkün de değildir.
Siyasi mezhepler
Bunlar, “halife seçimi” gibi konularda ihtilâf eden mezheplerdir. Bu başlık altında, çeşitli gruplara değinecek ve herbirinin metodunu ortaya koymaya çalışacağız.
Fıkhi mezhepler
Bu mezhepler, insanların birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyen, kul ile Rab arasındaki ibadet ilişkisi hakkında “Kitap” ve “sünnet’ce konan hükümleri açıklayan mezheplerdir. Tüm bu konuları etraflıca anlatmak, birçok kitabın yazılmasını gerektirir. Bu nedenle, konuları az ve öz bir şekilde sunmaya gayret ettik. Ancak yine de, bütün bu konuları bir tek bölümde toplamayı başaramadık.
Bu yüzden, Birinci Bölüm “Siyasi ve İ’tikâdi Mezhepler”e ayırmayı uygun bulduk. “Fıkhi Mezhepler” için de, bu kitabın İkinci Bölüm olan müstakil bir bölüm ayırdık. Başarıya ulaştıran ve doğru yola ileten Allah-u Teâlâ’dır. Her zaman olduğu gibi Allah’tan, bizi başarıya ulaştırmasını diliyoruz. O ne iyi mevlâ, ne güzel yardımcıdır!
Muhammed Ebu Zehra
